In de race naar een coronavaccin vervagen stereotype beelden van overheden en registratieautoriteiten als hoeders van de publieke zorg en farmaceutische bedrijven als commerciële geldwolven. Regelgevers zoals de Food and Drug Administration (FDA) en de European Medicines Agency (EMA) worden geacht een robuust wetenschappelijk oordeel te vellen over de veiligheid, kwaliteit en veiligheid van de vaccins. Overheden hebben de taak deze goedgekeurde vaccins breed toegankelijk te maken en bedrijven dienen conform de richtlijnen de studies op te zetten, uit te voeren, ter registratie aan te bieden en na goedkeuring de toegang tot de vaccins te garanderen door adequate productie en distributie voor een redelijke prijs. Dat is het ideaalbeeld maar in de praktijk wantrouwt men met name de bedrijven die immers vooral uit zouden zijn op winstmaximalisatie en geheimzinnig doen over hun studies en intellectueel eigendom. Regelmatig klinkt een pleidooi voor grotere overheidsbemoeienis, zoals recentelijk bij de algemene beschouwingen, bijvoorbeeld in de vorm van een nationale farmaceut. Bij de overheid is immers onze gezondheid veel beter af, zo is de gedachte.
Wat we in het geval van Covid19 zien is volstrekt anders. De FDA verleende Emergency Use Authorizations (EUA) voor hydroxychloroquine (HCQ) en convalescente plasma (CP). Maar HCQ blijkt niet te werken en de 35% verlaging in mortaliteit die de hoogste baas van de FDA beloofde met CP is door elke serieuze wetenschapper onderuitgehaald. Politieke druk leidt ertoe dat het wetenschappelijke oordeel door de FDA even niet zo betrouwbaar meer is. Ook de Russische overheid keurde een vaccin goed zonder fase III data en met twijfelachtige fase II gegevens. Uit bezorgdheid hebben negen farmaceuten er in een open brief bij de regelgevers op aangedrongen robuuste oordelen te blijven vellen, uiteraard ook in hun eigen belang. Pfizer heeft haar studieprogramma zelfs uitgebreid met extra populaties waardoor het vaccin wellicht later beschikbaar komt. En in het kader van de gewenste transparantie hebben Pfizer, Moderna en Astra-Zeneca hun studieprotocollen gepubliceerd, weliswaar na aandringen en schoorvoetend, maar toch.
Overheden lijken eerder bezig met een “eigen land eerst” strategie dan met het verzekeren van brede wereldwijde toegang. Dat is vooral duidelijk in de VS waar de president niet schroomt om uit electorale overwegingen de premature beschikbaarheid van nieuwe behandelingen te claimen. Aan de andere kant siert het menig land dat er veel geïnvesteerd wordt samen met farmaceuten in de ontwikkeling en opschaling van productiecapaciteit door contracten voor levering te maken zonder garantie op succes. Dat creëert ook verplichtingen voor de bedrijven die nu de enorme kans hebben hun beschadigde blazoen op te poetsen door straks redelijke prijzen te vragen. Sommige ontwikkelaars hebben dat al aangekondigd.
Het lijkt er dus bijna op dat we voor de beschikbaarheid van werkzame en veilige coronavaccins eerder kunnen vertrouwen op de private dan op de publieke sector. Toch moeten we waken hier een publieke versus private controverse van te maken zoals sommigen doen. Alle partijen zijn van elkaar afhankelijk en hebben zo hun eigen belangen. Er zijn momenteel ongeveer 200 vaccins in ontwikkeling waarvan er al 36 in de klinische fase zijn. De eerste besmetting werd begin dit jaar vastgesteld maar de resultaten van fase III onderzoek van sommige vaccins zijn misschien al voor het eind van het jaar beschikbaar, een nog nooit vertoonde en ongekend snelle ontwikkeling. Dit was niet mogelijk geweest zonder bedrijf én overheid. Laten we deze publieke-private samenwerking vooral waarderen en stimuleren.
(118 keer gelezen)